Wartość bierek
Wartość bierek (wartość figur) – siła, moc bojowa figur i pionów szachowych, wynikająca z ich możliwości ruchu. Najczęściej rozumie się przez nią wartość materialną (absolutną, względną) lub pozycyjną bierek. Wartość materialna bierek szachowych Figury i piony mają ściśle przyporządkowaną, określoną przez teorię wartość w punktach, pokazującą ich siłę na szachownicy. Hetman – 9 punktów, Wieża […]
Obrona Berlińska
Obrona Berlińska Wariant powstający w klasycznej odmianie partii hiszpańskiej powstających po posunięciach: 1. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Gb5 Sf6. Obrona Berlińska stała się popularna w obecnych czasach dopiero po rozegraniu meczu o mistrzostwo świata PCA w szachach Kramnik – Kasparow w 2000r., w których Władimir Kramnik dzięki głębokiemu zrozumieniu tego debiutu (w wariancie […]
Figury szachowe Staunton

Profesjonalne, turniejowe szachy (figury szachowe) typu Staunton to rodzaj popularnych szachów, które wykorzystywane są z reguły do turniejów i imprez szachowych. Zdobyły ogromną popularność już kilkadziesiąt lat temu i weszły do kanonu wzoru figur szachowych. Z reguły wykonywane są z elegancko wykończonego drewna, ale spotyka się również figury plastikowe, a nawet metalowe. Historia szachów Staunton Wzór […]
Czaturanga
Czaturanga (Czaturang) – gra tablicowa wywodząca się z Indii, uznawana za pierwowzór europejskich szachów. Grało w nią 4 graczy (nazwa „czaturanga” oznacza „cztery oddziały”) a wiele zasad i figur przypominało współczesne szachy (np. grano takimi figurami jak: król, koń, pionek). Mat w Czaturandze Tzw. mat następuje, gdy wybite są wszystkie figury i pionki wrogów. Po […]
J’adoube
„J’adoube” – zwrot pochodzenia francuskiego oznaczający to samo, co „poprawiam”, stosowany podczas poprawiania bierek podczas rozgrywania partii turniejowej, aby uniknąć konieczności poruszania się bierki zgodnie z zasadą „dotknięta – idzie”. Zwrot wyszedł poza granice Francji i jest ogólnie przyjęty w całym świecie szachowym, używają go zawodnicy na turniejach amatorskich i profesjonalnych.
Żywe szachy
(Informacja: artykuł jest dopiero zalążkiem i wymaga rozwinięcia.) „Żywe szachy”, „szachy żywe”, „szachy na żywo” czy też „ludzkie szachy” – forma szachów polegająca na rozgrywaniu partii przy pomocy ludzi przebranych za bierki szachowe. Rozgrywka taka stanowi atrakcyjne widowisko wizualne, służące promocji królewskiej gry.
Związanie
Związanie – motyw taktyczny, sytuacja, w której dana bierka nie może się poruszyć (ponieważ odsłoniłaby króla – tzw. związanie bezwgzlędne bądź po jej ruchu grający poniósłby znaczne straty (najczęściej materialne, tzw. związanie względne. Związanie jest bardzo częstym elementem partii szachowej, ale też zadań szachowych.
Zugzwang
Zugzwang – sytuacja w szachach, w której strona będąca na posunięciu zostaje zmuszona do wykonania przegrywającego ruchu („sytuacja bez wyjścia”). Zugzwang jest rzadkim gościem turniejowych partii i pojawia się wówczas zwykle dopiero w końcowej fazie gry.
Zeitnot
Zeitnot – (od niemieckich słów „zeit” i „not” – dosł. „brak czasu”) niedoczas. Pojęcie używane często w literaturze szachowej bez przetłumaczenia. Słowem „zeitnot” nazywa się również symboliczny, graficzny znak niedoczasu: ⊕.
Zegar szachowy
Zegar szachowy – urządzenie mechaniczne lub elektroniczne służące do odmierzania czasu podczas gry w szachy (używane również do innych gier np. warcabów, go lub scrabble). Składa się z dwóch mechanizmów (dwóch tarcz w przypadku zegarów mechanicznych lub dwóch wyświetlaczy w przypadku zegarów elektronicznych) odmierzających osobno czas każdego z zawodników.