Szybki kurs nauki gry w szachy

Bierki szachowe czyli figury i piony.

W szachach gra odbywa się na 64-polowej planszy, zwanej szachownicą. Celem gry nie jest zbicie wszystkich bierek przeciwnika, lecz pojmanie nieprzyjacielskiego króla, a mówiąc ściślej doprowadzenie do mata. Partia szachów może też zakończyć się inaczej, np. remisem poprzez pat lub uzyskaniem pozycji, w której zostało już zbyt mało figur, aby dać mata. Więcej dowiesz się w sekcji „Cel gry i możliwe zakończenia”.

Jeśli chciałbyś dokładniej poznać szachowe zasady lub nauczyć się grać silnie, zapraszamy do naszych kursów szachowych.

Figury (Król, Hetman, Wieża, Goniec, Skoczek)

Uwaga: wszystkie figury biją w ten sam sposób, w jaki się poruszają.

Wieża

Wieża porusza się po liniach prostych (po rzędach i kolumnach).

Podobnie jak wszystkie figury (z wyjątkiem skoczka) nie może przeskakiwać figur swoich ani przeciwnika.
Może być zbity przez dowolną figurę przeciwnika, jeśli stoi na jej drodze poruszania się.

Goniec

Goniec porusza się tylko po przekątnych.

Hetman

Hetman porusza się po liniach i przekątnych. Ruch hetmana łączy w sobie ruch wieży i gońca.

Król

Król porusza się w dowolnym kierunku, ale tylko o jedno pole (w przeciwieństwie do hetmana).

Specjalnym ruchem króla jest roszada.

Uwaga: Król jako jedyna figura w szachach nie może zostać zbity w trakcie rozgrywki. W przypadku jeśli znajdzie się na drodze bicia bierek przeciwnika i nie może w żaden sposób obronić się przed tym biciem, mamy do czynienia z matem.

Skoczek

Skoczek porusza się w kształcie litery „L”, tj. o jedno pole do przodu i jedno pole na skos.

Jako jedyna figura w szachach w trakcie ruchu może przeskakiwać przez inne bierki.

Piony

Pion (pionek) porusza się do przodu o jedno pole.

Pion bije o jedno pole na skos.

Dodatkowe (specjalne) ruchy piona.

Ruch o dwa pola

Stojąc na swojej wyjściowej pozycji, pion może (ale nie musi) poruszyć się o dwa pola.

Promocja

Pion po dojściu do końca szachownicy zmienia się natychmiast w dowolną figurę z wyjątkiem króla (tj. w hetmana, wieżę, gońca lub skoczka – do wyboru przez gracza).

Bicie w przelocie

Pion który znalazł się o jedno pole za środkiem szachownicy (biały na „6” linii, czarny na „5” linii) może zbić piona przeciwnika, który poruszył się w poprzednim ruchu o dwa pola, w taki sam sposób jakby pion przeciwnika poruszył się tylko o jedno pole. Takie bicie (w przelocie) musi zostać wykonane natychmiast.

Roszada

Raz w ciągu partii król może wykonać specjalny ruch zabezpieczający jego pozycję zwany roszadą. Roszadę wykonuje się dwoma figurami – królem i wieżą, zmieniając jednocześnie wzajemne położenie króla i wieży w ten sposób, że:

– król przesuwa się w kierunku wybranej wieży o dwa pola
– wieża porusza się w kierunku króla, przeskakując go, dokładnie na pole dokładnie tuż za nim.

Cel gry

Celem gry jest zamatowanie króla przeciwnika, czyli doprowadzenie do sytuacji, w której jest mat.

Szach

Sytuacja, w której król gracza będący na posunięciu jest atakowany. Przed szachem z reguły można się obronić (jeśli nie, oznacza to mata i koniec gry). Szach nie jest czymś szczególnie wyjątkowym w grze w szachy i może występować wielokrotnie podczas jej trwania.

Istnieją 3 obrony przed szachem:

Odejście królem na inne pole, które NIE jest atakowane przez żadną z bierek przeciwnika
Zasłonięcie się przed atakiem bierki przeciwnika (np. zasłonięcie się pionem przed atakiem gońca)
Zabicie bierki, która atakuje króla

Mat

Sytuacja, w której król osoby będącej na posunięciu jest szachowany i w żaden sposób nie ma możliwości uniknięcia bicia w następnym ruchu (czyli nie ma żadnej obrony – gracz nie może odejść królem na nieatakowane pole, zasłonić się przed atakiem na króla, ani zabić figury która atakuje króla). Mat natychmiast kończy partię szachów (nawet jeśli zawodnikowi, który matuje skończył się czas na zegarze szachowym), a gracz który dał mata staje się zwycięzcą.

Inne zakończenia

Nie zawsze partia (gra) szachowa kończy się matem lub zwycięstwem jednego zawodnika. Czasami może dojść do remisu lub nietypowego zakończenia partii.