Romantyczne szachy – określenie sposobu gry szachowej popularnego w XIX w., charakteryzującego się brawurowym atakiem na króla, odważnymi kombinacjami, licznymi ofiarami, co powodowało bardzo szybki przebieg rozgrywki.

Popularne wówczas były agresywne otwarcia i gambity, przede wszystkim zaś różne odmiany gambitu królewskiego. Analogicznie do epoki romantycznej w literaturze i sztuce, emocje i piękno miały większe znaczenie niż chłodna kalkulacja. Znakomitym przykładem partii tego okresu jest tzw. „Nieśmiertelna partia” rozegrana pomiędzy Adolfem Anderssenem, a Lionelem Kieseritzkym.
Przedstawiciele szachów romantycznych
Szachy romantyczne były popularne przede wszystkim pod koniec XIX w., kiedy teoria gry pozycyjnej i tzw. technika dopiero się tworzyły. Do najważniejszych mistrzów tego okresu zalicza się Adolfa Anderssena i niepokonanego Paula Morphy’ego, a do pewnego momentu również i pierwszego mistrza świata – Wilhelma Steinitza.
Koniec epoki szachów romantycznych
Ten ostatni jednakże w pewnym momencie wycofał się z gry turniejowej na wiele lat i opracował przełomowe w historii szachów podstawy gry pozycyjnej, opartej na dokładnej analizie pozycji oraz skutecznej obronie i precyzyjnej technice. Rozpoczęła się nowa epoka, epoka klasyczna w szachach, zaś sam Steinitz udowodnił przewagę nowego podejścia do gry przekonywującymi wygranymi w praktyce turniejowej, co praktycznie całkowicie wyeliminowało romantyczny styl gry.