Przestrzeń
Przestrzeń – w szachach to:
- w ogólności cała powierzchnia szachownicy, tj. 64 pola
- w sensie strategicznym element pozycji (przewaga strategiczna) dający graczowi swobodę w manewrach (przestawianiu) swoich bierek. Przestrzenią może być centrum, część skrzydła lub nawet kilka znaczących pól. Gdy gracz ma więcej przestrzeni, mówi się o przewadze przestrzeni. Przeciwieństwem przestrzeni jest ścieśnienie. W partiach na najwyższym poziomie jest to często decydujący o przebiegu partii element pozycyjny (przy zachowaniu równowagi pozostałych elementów).
Przykłady partii z przewagą przestrzeni
[pgn]
[Event „Przewaga przestrzeni”]
[Site „Karlsbad”]
[Date „1929.08.11”]
[Result „1-0”]
[White „Jose Raul Capablanca”]
[Black „Karel Treybal”]
[ECO „D11”]
[WhiteElo „?”]
[BlackElo „?”]
[PlyCount „115”]
1.d4 d5 2.c4 c6 3.Nf3 e6 4.Bg5 Be7 5.Bxe7 Qxe7 6.Nbd2 f5 7.e3
Nd7 8.Bd3 Nh6 9.O-O O-O 10.Qc2 g6 11.Rab1 Nf6 12.Ne5 Nf7 13.f4
Bd7 14.Ndf3 Rfd8 15.b4 Be8 16.Rfc1 a6 17.Qf2 Nxe5 18.Nxe5 Nd7
19.Nf3 Rdc8 20.c5 Nf6 21.a4 Ng4 22.Qe1 Nh6 23.h3 Nf7 24.g4 Bd7
25.Rc2 Kh8 26.Rg2 Rg8 27.g5 Qd8 28.h4 Kg7 29.h5 Rh8 30.Rh2 Qc7
31.Qc3 Qd8 32.Kf2 Qc7 33.Rbh1 Rag8 34.Qa1 Rb8 35.Qa3 Rbg8
36.b5 axb5 37.h6+ Kf8 38.axb5 Ke7 39.b6 Qb8 40.Ra1 {Dominacja białych związana z przewagą przestrzeni jest bezdyskusyjna i umożliwia im wygranie partii.} Rc8 41.Qb4
Rhd8 42.Ra7 Kf8 43.Rh1 Be8 44.Rha1 Kg8 45.R1a4 Kf8 46.Qa3 Kg8
47.Kg3 Bd7 48.Kh4 Kh8 49.Qa1 Kg8 50.Kg3 Kf8 51.Kg2 Be8 52.Nd2
Bd7 53.Nb3 Re8 54.Na5 Nd8 55.Ba6 bxa6 56.Rxd7 Re7 57.Rxd8+
Rxd8 58.Nxc6 1-0
[Event „Przewaga przestrzeni”]
[Site „Leningrad Championship”]
[Date „1932.09.23”]
[Result „0-1”]
[White „Georgy Lisicin”]
[Black „Michaił Botwinnik”]
[ECO „A04”]
[PlyCount „88”]
1.Nf3 c5 2.c4 Nf6 3.g3 d5 4.cxd5 Nxd5 5.Bg2 Nc6 6.O-O e5 7.d3
Be7 8.Nbd2 O-O 9.Nc4 f6 10.Be3 Be6 11.a4 Qd7 12.Qd2 b6 13.Rfc1
Rac8 14.Qd1 Kh8 15.Bd2 Rfd8 16.Qb3 Nc7 17.Bc3 Rb8 18.Qc2 Nd5
19.Nfd2 Rbc8 20.Nf1 Nd4 21.Qd1 Bg4 22.Bxd4 exd4 23.Qd2 Bf8
24.Re1 Re8 {Czarne mają przewagę przestrzeni i mogą swobodniej manewrować swoimi figurami. Dzięki większej ilości przestrzeni wywierają nacisk na ścieśnioną pozycję białych. } 25.h4 Bh3 26.Bf3 Re7 27.Nh2 Rce8 28.Kh1 Be6 29.b3
Nb4 30.Bg2 Bd5 31.Nf3 Rf7 32.Kh2 Bd6 33.Bh3 Qd8 34.Rab1 Rfe7
35.Ng1 Bc7 36.Na3 Bb7 37.Bg2 Bxg2 38.Kxg2 Nd5 39.Nc2 Qd6
40.Na3 Ne3+ 41.Kh1 Ng4 42.Qf4 Qxf4 43.gxf4 Nxf2+ 44.Kg2 Nxd3
0-1
[/pgn]
