(Informacja: artykuł jest dopiero zalążkiem i wymaga rozwinięcia.)
Atak – szerokie, pojawiające się zarówno w strategii jak i taktyce, pojęcie w szachach, oznaczające przemyślaną koncepcję (strategię) lub serię manewrów (ruchów) mających na celu osiągnięcie przewagi wystarczającej do zwycięstwa.
W początkowym okresie rozwoju szachów, jeszcze za czasów takich graczy jak Anderssen i Morphy, celem ataku było zdobycie pozycji króla i danie mata. Był to typowy, efektowny (choć często nieefektywny) atak w dobie królowania tzw. „romantycznych szachów”.
Na przestrzeni lat, gdy gra szachowa była rozwijana, a metody obrony udoskonalano, atak przybierał bardziej subtelne formy. Współcześni arcymistrzowie nie dążą już do zamatowania króla za pomocą serii efektownych ruchów i poświęceń. Poprzez atak starają się uzyskać niewielką przewagę, np. utworzyć u przeciwnika słabego piona (celem zdobycia go), opanować wolną linię celem wtargnięcia do obozu przeciwnika, bądź zdobyć przewagę przestrzeni, która umożliwi ustawienie bierek na bardziej optymalnych polach. Z uwagi na wysoki poziom umiejętności technicznych współczesnych graczy, nawet osiągnięcie tak drobnych korzyści może okazać się wystarczające do wygrania partii.
Rodzaje ataku w szachach
Atak na króla
Atak mający na celu danie mata lub zdobycie przewagi materialnej.
Atak taktyczny
Typowe atak kombinacyjny, zasksujacy przeciwnika, np. atak z odsłony, podwójne uderzenie
Atak strategiczny
Zwany jest rowniez atakiem pozycyjnym. Przykłady: atak mniejszościowy pionów, długotrwała inicjatywa.
Atak psychologiczny
To nieco nietypowy, „poza-szachowy” atak. Znalazł się w zestawieniu, gdyż jest czynnie stosowany w walce przy szachownicy, a często stanowi również pełnowartościowy temat w literaturze treningowej. Atak „psychologiczny” ma na celu wyprowadzenie przeciwnika z równowagi np. poprzez celowe nie podanie ręki przed partią lub rozpraszanie uwagi przeciwnika. Atak tego typu jest uznawany za zachowanie anty fair play, mające negatywny wydźwięk, a często łamiące przepisy gry.