Nieprawidłowy ruch – ruch niezgodny z zasadami gry szachowej, np. przesunięcie piona do przodu o 3 pola albo roszada w sytuacji, gdy król wykonał już wcześniej posunięcie.
Kary za nieprawidłowy ruch
Kara za nieprawidłowy ruch w partii turniejowej zależna jest zwykle od tempa gry i aktualnie obowiązujących przepisów. W przypadku szachów klasycznych z dużą ilością czasu do namysłu (np. 2 godziny na całą partię) po stwierdzeniu nieprawidłowego ruchu sędzia nakazuje cofnąć wykonanie ruchu do momentu, w którym stwierdzono nieprawidłowy ruch i wykonać ruch prawidłowy, z zastosowaniem zasady "dotknięta idzie" (o ile to możliwe, musi to być ruch tą samą bierką). Następnie partia toczy się dalej, z zastrzeżeniem jednak że po kolejnych dwóch nieprawidłowych ruchach zawodnika, przegrywa on automatycznie partię. W szachach szybkich (np. 30 minut na partię) dodatkowo zawodnik może być ukarany odjęciem czasu do namysłu lub dodaniem czasu do namysłu przeciwnikowi. W szachach błyskawicznych (np. 5 minut) nieprawidłowy ruch powoduje przegraną gracza.
Nieprawidłowe ruchy praktycznie nie zdarzają się wśród arcymistrzów, są jednak powszechne wśród młodych szachistów rozpoczynających karierę turniejową.