Ślepota szachowa

Ślepota szachowa – określenie na prosty błąd, pomyłkę w wykonaniu doświadczonego szachisty. Jest to przeoczenie dużego kalibru, z łatwą do znalezienia odpowiedzią przeciwnika, które na takim poziomie znajomości szachów wcale nie powinno się zdarzyć.

Ślepota szachowa zdarza się jednak w praktyce każdemu szachiście, poczynając od graczy klubowych, kończąc na mistrzach świata. Najczęściej ma podłoże psychologiczne, wynika z braku koncentracji w danym momencie, słabszej formy, niedoczasu, hałasu na sali gry bądź innej wewnętrznej i zewnętrznej okoliczności.

Ułomność człowieka i związania z nią ślepota w szachach jest też jednym z elementów, dla których ciężko podejmować szachistom walkę z programem lub komputerem szachowym, który takiej słabości nigdy nie będzie posiadać.

Określenie wzięło nazwę od Siegberta Tarrascha, tłumaczącego w ten sposób swoje proste błędy w przegranym meczu o mistrzostwo świata z Emanuellem Laskerem. Znalazł on nawet określenie łacińskie na to „schorzenie”: Amaurosis scacchistica.

Syndrom Kotowa

Pewną odmianą ślepoty szachowej jest tzw. syndrom Kotowa, polegający na wykonaniu, po długim liczeniu wariantów, zupełnie innego, nie analizowanego wcześniej ruchu, co prawie zawsze prowadzi do błędu.

Przykłady ślepoty szachowej

[pgn initialHalfmove=67 autoplayMode=none]
[Event „Kramnik vs Deep Fritz”]
[Date „2006.11.27”]
[Round „2”]
[Result „1-0”]
[White „Deep Fritz (komputer)”]
[Black „Wladimir Kramnik”]
[ECO „D20”]
[WhiteElo „?”]
[BlackElo „?”]
[PlyCount „69”]
1.d4 d5 2.c4 dxc4 3.e4 b5 4.a4 c6 5.Nc3 b4 6.Na2 Nf6 7.e5 Nd5
8.Bxc4 e6 9.Nf3 a5 10.Bg5 Qb6 11.Nc1 Ba6 12.Qe2 h6 13.Be3 Bxc4
14.Qxc4 Nd7 15.Nb3 Be7 16.Rc1 O-O 17.O-O Rfc8 18.Qe2 c5
19.Nfd2 Qc6 20.Qh5 Qxa4 21.Nxc5 Nxc5 22.dxc5 Nxe3 23.fxe3 Bxc5
24.Qxf7+ Kh8 25.Qf3 Rf8 26.Qe4 Qd7 27.Nb3 Bb6 28.Rfd1 Qf7
29.Rf1 Qa7 30.Rxf8+ Rxf8 31.Nd4 a4 32.Nxe6 Bxe3+ 33.Kh1 Bxc1
34.Nxf8 Qe3 {Kramnnik, mistrz świata, nie widzi mata w jednym ruchu} 35.Qh7# 1-0
[/pgn]