Ślepota szachowa – określenie na prosty błąd, pomyłkę w wykonaniu doświadczonego szachisty. Jest to przeoczenie dużego kalibru, z łatwą do znalezienia odpowiedzią przeciwnika, które na takim poziomie znajomości szachów wcale nie powinno się zdarzyć.

Ślepota szachowa zdarza się jednak w praktyce każdemu szachiście, poczynając od graczy klubowych, kończąc na mistrzach świata. Najczęściej ma podłoże psychologiczne, wynika z braku koncentracji w danym momencie, słabszej formy, niedoczasu, hałasu na sali gry bądź innej wewnętrznej i zewnętrznej okoliczności.

Ułomność człowieka i związania z nią ślepota w szachach jest też jednym z elementów, dla których ciężko podejmować szachistom walkę z programem lub komputerem szachowym, który takiej słabości nigdy nie będzie posiadać.

Określenie wzięło nazwę od Siegberta Tarrascha, tłumaczącego w ten sposób swoje proste błędy w przegranym meczu o mistrzostwo świata z Emanuellem Laskerem. Znalazł on nawet określenie łacińskie na to „schorzenie”: Amaurosis scacchistica.

Syndrom Kotowa

Pewną odmianą ślepoty szachowej jest tzw. syndrom Kotowa, polegający na wykonaniu, po długim liczeniu wariantów, zupełnie innego, nie analizowanego wcześniej ruchu, co prawie zawsze prowadzi do błędu.

Przykłady ślepoty szachowej