Caissa

Caissa – bogini i patronka szachów. Po raz pierwszy opisana w 1527 r. w dziele „Scacchia, Ludus” autorstwa włoskiego poety Marco Girolamo Vida. W 1763 r. pojawiła się w wierszu angielskiego poety Sir Williama Jones’a (oryginalnie w wersji łacińskiej, ale potem Jones przetłumaczył wiersz na język angielski) Caissa or the games of chess (Caissa albo partia szachów).

Poemat o Caissie

Akcja poematu toczy się na Olimpie, gdzie dwie nimfy, otoczone przez bogów, rozgrywają partię szachów. Podczas gry pojawia się również driada Caissa, wzbudzając zachwyt swą niezwykłą urodą. Jej przychylność próbuje zdobyć Mars, jednakże Caissa początkowo odrzuca zaloty boga wojny. Sięgnąwszy porady u boga sportu Eufrona, Mars przynosi do Caissy szachownicę o polach wykonanych ze srebrnych i złotych płytek i proponuje jej rozegranie partii. Caissa uczy się zasad gry od Marsa, a następnie przegrywa z nim partię. W zamien wygrywa wieczną sławe wśród szachistów.

Caissa jest uznaną na świecie patronką i boginią szachistów. Wzywa się jej imienia prosząc o szczeście przed nadchodzącą grą, lub mówiąc o pechowej partii słowami „Caissa nie była mi dziś łaskawa.” O jej popularności świadczy wielka ilość klubów szachowych, organizacji i stron internetowych działających pod jej imieniem.

---

Fragment wiersza „Caissa or the games of chess” Williama Jones’a:

….fram’d a tablet of celestial mold
Inlay’d with squares of silver and gold;
Then of two metals form’d the warlike band,
That here compact in show of battle stand;
He taught the rules that guide the pensive game,
And call’d it Caissa from the dryad’s name.
Whence Albion’s sons, who most its praise confess,
Approved the play and named it thoughtful Chess.