Podwójne uderzenie – motyw taktyczny, w którym jedna figura (lub pionek) atakuje dwie bierki przeciwnika.

Podwójne uderzenie wykonane przez skoczka lub piona określa się często jako widły (widełki).

Podwójny atak wieżą
[fen]6k1/2n2p1p/6p1/8/2R5/7P/2b2PP1/6K1 w – – 0 1[/fen]


Widły (widełki) – podwójne uderzenie skoczkiem

[pgn initialHalfmove=end autoplayMode=none]
[White „Podwójne uderzenie skoczkiem – widełki”]
[FEN „3r2k1/2p3p1/1p5p/1b1p1r2/8/1N4P1/PPP4P/2KRR3 w – – 0 1”]
1.Nd4 {Białe zaatakowały skoczkiem jednocześnie wieżę na polu f3 i gońca na polu b5.} *
[/pgn]

Podwójne uderzenie skoczkiem – widełki na króla i wieżę

[fen]rnb1kbnr/p1N2ppp/1p2p3/q2p4/3P4/2P1PN2/PP3PPP/R1BQKB1R w KQkq – 0 1[/fen]


Podwójne uderzenie w praktyce

Nieco bardziej skomplikowany przykład podwójnego ataku wystąpił w partii mistrza świata M. Botwinnika:

[pgn]
[Event „Mistrzostwa ZSRR”]
[Site „Odessa (RUS)”]
[Date „1929.09.10”]
[Result „1-0”]
[White „Pyotr Izmailov”]
[Black „Mikhail Botvinnik”]
[ECO „D52”]

1.d4 Nf6 2.Nf3 e6 3.c4 d5 4.Bg5 Nbd7 5.Nc3 c6 6.e3 Qa5 7.Qc2
Bb4 8.Nd2 O-O 9.Be2 b6 10.O-O Bxc3 11.bxc3 Ba6 12.Bf4 Rac8?
13.Bd6 {Podwójny atak! Białe mają dwie groźby: zbicie wieży na f8 i bardziej subtelne złapanie czarnego hetmana gońcem na polu b4} c5 (13… Rfe8? 14.Bb4) 14.Bxf8 1-0
[/pgn]