Pozycja – dana sytuacja, położenie (rozmieszczenie) figur na szachownicy.
Pozycja na szachownicy zmienia się po każdym wykonanym ruchu. Można ją również zapisać za pomocą diagramu szachowego lub notacji szachowej.
Klasyfikacja i nazewnictwo pozycji
Pozycja początkowa (wyjściowa)
Jest to pozycja powstająca po ułożeniu wszystkich bierek, przed rozpoczęciem partii (gry).
[pgn initialHalfmove=start autoplayMode=none]
[White „Pozycja początkowa”]
[/pgn]
Pozycja otwarta
Pozycja, w której występuje wiele otwartych linii i przekątnych.
[pgn InitialHalfmove=40]
[Event „Pozycja otwarta”]
[Site „Stockholm”]
[Date „1952.09.25”]
[EventDate „1952.09.15”]
[Result „1-0”]
[White „Alexander Kotow”]
[Black „Wolfgang Unzicker”]
[ECO „E40”]
[PlyCount „59”]
1.d4 Nf6 2.c4 e6 3.Nc3 Bb4 4.e3 d5 5.a3 Bxc3+ 6.bxc3 c5 7.cxd5
exd5 8.Bd3 O-O 9.Ne2 b6 10.O-O Ba6 11.Bxa6 Nxa6 12.f3 Nb8
13.Qd3 Re8 14.Ng3 Nc6 15.Bb2 Rc8 16.Rae1 h6 17.e4 cxd4 18.cxd4
dxe4 19.fxe4 Ne5 20.Qd1 {Typowa otwarta pozycja. Figury i piony zachowują duża dynamikę, inicjatywa jednej ze stron może szybko się rozwinąć.} Nc4 21.Bc1 Nh7 22.e5 Re6 23.Re4 Nf8
24.Nf5 Kh8 25.Qh5 Rc7 26.Rh4 Nh7 27.Nxg7 Kxg7 28.Bxh6+ Kg8
29.Rg4+ Rg6 30.e6 1-0
[/pgn]
Pozycja zamknięta
Pozycja z dużą ilością zablokowanych pionów (np. z zablokowanym centrum pionowym)
[pgn InitialHalfmove=58]
[Event „Pozycja zamknięta”]
[Site „St Petersburg”]
[Date „1914.04.29”]
[EventDate „1914.04.21”]
[Result „1/2-1/2”]
[White „David Janowski”]
[Black „Aron Nimzowitsch”]
[ECO „E43”]
[PlyCount „170”]
1.d4 Nf6 2.c4 e6 3.Nc3 Bb4 4.e3 b6 5.Bd3 Bb7 6.Nf3 Bxc3+
7.bxc3 d6 8.Qc2 Nbd7 9.e4 e5 10.O-O O-O 11.Bg5 h6 12.Bd2 Re8
13.Rae1 Nh7 14.h3 Nhf8 15.Nh2 Ne6 16.Be3 c5 17.d5 Nf4 18.Be2
Nf8 19.Bg4 Bc8 20.Qd2 Ba6 21.g3 N4g6 22.Be2 Nh7 23.h4 Nf6
24.Bd3 Rb8 25.Qe2 Rb7 26.Bc1 Rbe7 27.Kh1 Bc8 28.Rg1 Kf8 29.h5
Nh8 {Typowa zamknieta pozycja. Łańcuchy zablokowanych pionów w centrum uniemożliwiają otwartą grę. Gracze będą prowadzić atak na skrzydle królewskim bądź hetmańskim.} 30.g4 Nh7 31.Bc2 Rb7 32.f4 f6 33.fxe5 dxe5 34.Nf3 Nf7
35.Ref1 Kg8 36.Nh4 Nd6 37.Nf5 Bxf5 38.gxf5 Ng5 39.Bxg5 hxg5
40.Ba4 Rf8 41.Bc6 Rb8 42.a4 Kf7 43.Kg2 Rh8 44.Rh1 Rh6 45.Ra1
Qc7 46.Kf2 Rbh8 47.Ke3 Kg8 48.Kd3 Qf7 49.a5 Rxh5 50.Rxh5 Rxh5
51.axb6 Rh3+ 52.Kc2 axb6 53.Ra8+ Kh7 54.Rd8 Qa7 55.Ra8 Qf7
56.Kb3 Qh5 57.Qxh5+ Rxh5 58.Be8 Nxe8 59.Rxe8 Rh2 60.Ra8 g4
61.Ra1 Kh6 62.Ka4 Kg5 63.Kb5 Kf4 64.Rg1 Kxe4 65.Rxg4+ Kxf5
66.Rxg7 Rb2+ 67.Kc6 e4 68.d6 Rd2 69.d7 e3 70.Kxb6 e2 71.Re7
Rxd7 72.Rxe2 Rd3 73.Rc2 Rd8 74.Rc1 Rb8+ 75.Kc7 Re8 76.Kd6 Rd8+
77.Kxc5 Rc8+ 78.Kd6 Rxc4 79.Kd5 Rc8 80.c4 Rd8+ 81.Kc6 Kg4
82.Rg1+ Kh3 83.c5 f5 84.Kc7 Rf8 85.c6 f4 1/2-1/2
[/pgn]
Dobra pozycja
Pozycja korzystna dla danego gracza, który może posiadać przewagę materialną (większa wartość figur) lub pozycyjną.
Zła pozycja
Pozycja niekorzystna dla danego gracza.